Studia Chopinowskie

Tadeusz Andrzej Zieliński Chopin. Życie i droga twórcza red. merytoryczna, weryfikacja i uaktualnienia Kamila Stępień-Kutera,

Anna Chęćka — Thu, 16 Mar 2023 00:00:00 +0000

Anatole Leikin The Mistery of Chopin’s Préludes

Zofia Chechlińska — Thu, 16 Mar 2023 00:00:00 +0000

Henryk Opieński Listy do Anny, z. 1: Okres żółkiewski: 1.03 – 16.08.1894 oprac., wstęp, komentarze i indeksy Joanna Cywińska, Małgorzata Sieradz, Jolanta Leśniewska, Jacek Sygnarski, w serii „Wokół rodzin Opieńskich i Krzymuskich. Korespondencja”, t. 1.1

Grzegorz Zieziula — Thu, 16 Mar 2023 00:00:00 +0000

Patriotyzm w salonie: tradycje śpiewu domowego w rodzinie Marii Szymanowskiej

Maja Trochimczyk — Thu, 16 Mar 2023 00:00:00 +0000

Tematem niniejszego artykułu jest muzykowanie domowe podczas spotkań w gronie bliskich przyjaciół rodziny Marii Szymanowskiej, u pianistki w Petersburgu (1828–1831) oraz w domu jej córki, Heleny Malewskiej (ca 1832–1838). Pracę zainspirowały dokumenty
ze zbiorów Biblioteki Polskiej w Paryżu, kolekcji Muzeum Adama Mickiewicza, nr. sygn. 956, 957, 958. Są to rękopiśmienne zeszyty z tekstami pieśni i wierszy patriotycznych, krakowiaków i mazurów, zebranych i spisanych przez Helenę Szymanowską-Malewską oraz jej brata bliźniaka Romualda Szymanowskiego.

Modelem dla domowego wykonywania patriotycznych piosenek były niewątpliwie Śpiewy historyczne Juliana Ursyna Niemcewicza, do których Szymanowska skomponowała pięć pieśni, z nich zaś trzy wydano drukiem w 1816 r. Wiedzy o okolicznościach praktykowania tej tradycji w jej salonie dostarcza natomiast Dziennik jej córki, Heleny Szymanowskiej-Malewskiej, powstały w latach 1827–1857 – przed i po ślubie z Franciszkiem Malewskim (1800–1870), przyjacielem Adama Mickiewicza i współzesłańcem, zesłanym do Rosji za działalność w patriotycznym studenckim Towarzystwie Filomatów.

Grupowe wykonywanie pieśni narodowych służyło przekazywaniu wiedzy o narodowej historii i ideałach patriotyzmu. Jak dowodzą nowe badania w dziedzinie psychologii muzyki, tego rodzaju śpiew ma też wielorakie pozytywne skutki zdrowotne, psychologiczne i socjalne – wzmacnia zarówno więzi w grupie, jak i indywidualną odporność ciała; prowadzi do pozytywnych zmian emocjonalnych. W omawianym kontekście łączą się zaś trzy istotne aspekty zbiorowego praktykowania muzycznego patriotyzmu: ideologia bezwzględnego samopoświęcenia w walce zbrojnej o wolność ojczyzny, obecna w większości tekstów piosenek z zeszytu o sygn. 956, prowadząca do zniszczenia i zatracenia tkanki biologicznej narodu; postawa kompromisu i ukrycia patriotyzmu w sferze domowej codzienności, umożliwiająca narodowe przetrwanie, oraz potrzeba jednoczenia, wzmacniania więzów społecznych, której sprzyjały humorystyczne przyśpiewki i kuplety.

Maria Szymanowska i styl brillant

Irena Poniatowska — Thu, 16 Mar 2023 00:00:00 +0000

Maria Szymanowska, największa pianistka polska doby przedchopinowskiej i kompozytorka reprezentuje okres klasyczno-preromantyczny w muzyce polskiej, zwany przez Tadeusza Strumiłłę sentymentalizmem. Jej twórczość jako całość jest typowym przejawem okresów przejściowych, w których elementy dawnego stylu ze środkami nowatorskimi nie zawsze łączą się w harmonijną syntezę. Ale stworzenie pierwszych na gruncie polskim etiud oraz preferowanie miniatur fortepianowych zaświadcza o przynależności Szymanowskiej do nurtu przemian nacechowanych rozwijaniem klasycznych środków fakturalnych w tzw. stylu brillant oraz tendencji wyrazowych sentymentalizmu czy też rodzącego się romantyzmu. Niniejszy artykuł omawia typowe dla owego przejściowego okresu środki kompozytorskie na przykładzie wybranych utworów fortepianowych Szymanowskiej, nie tracąc z pola widzenia narzucających się analogii z twórczością Chopina.

Typy i kategorie różnic tekstowych w źródłach Chopinowskich

Zofia Chechlińska — Thu, 16 Mar 2023 00:00:00 +0000

Różnice pomiędzy tekstami utworu Chopina w poszczególnych źródłach oryginalnych mają rozmaity charakter zależnie od etapu procesu twórczego. Generalnie można w nich wskazać dwie podstawowe kategorie: dotyczącą zagadnień istotnych z punktu widzenia struktury dzieła oraz – zjawisk o znaczeniu lokalnym. Pierwsza kategoria różnic występuje między szkicami, autografami odrzuconymi a zapisem tekstu kompozytora przeznaczonym przezeń do upublicznienia, pojawia się zatem w trakcie powstawania dzieła. Z chwilą kiedy utwór już powstał, a kompozytor zdecydował o jego wydaniu, dalsze zmiany nie naruszają ustalonej struktury, a odnoszą się jedynie zjawisk o znaczeniu lokalnym. Kompozytor dopuszczał zatem różne wersje detali przy niezmiennej strukturze. Świadczy to o odmienności procesu twórczego Chopina względem wielu innych kompozytorów XIX wieku (np. Liszta czy Brucknera), którzy przerabiali niekiedy w sposób zasadniczy nawet już wydane utwory.

Krystyna Kobylańska – chopinolog. W setną rocznicę urodzin

Michał Ceglarek — Thu, 16 Mar 2023 00:00:00 +0000

Krystyna Kobylańska (1922–2009) wniosła do polskiej historiografii muzycznej II połowy XX w. wkład nie do przecenienia. Przez niemal pół wieku prowadziła źródłowe badania dotyczące życia i dzieł Fryderyka Chopina. Jej bogaty dorobek piśmienniczy obejmuje przede wszystkim publikacje związane ze spuścizną rękopiśmienną polskiego kompozytora i pianisty, zarówno w zakresie jego utworów, jak i korespondencji. Jest autorką albumu Chopin w kraju. Dokumenty i pamiątki (1955), Katalogu rękopisów utworów Chopina (1977) oraz dwóch publikacji epistolograficznych: Korespondencji Fryderyka Chopina z rodziną (1972) i Korespondencji Fryderyka Chopina z George Sand i z jej dziećmi (1981). Wydała także dwie pozycje w języku niemieckim: Frédéric Chopin. Thematisch-bibliographisches Werkverzeichnis (1979), Briefe. Frédéric Chopin (1983). Krystyna Kobylańska była również autorką kilkuset artykułów, recenzji, katalogów wystaw, ekspertyz i opracowań związanych z dziedzictwem chopinowskim.